Żałoba ma zawsze przebieg bardzo indywidualny. Od gwałtownych reakcji po odrętwienie i zamknięcie się w sobie. Jednak ból zawsze jest ten sam. Bólu tego nie da się usunąć. To, co można zrobić, to go złagodzić w momentach ciężkich kryzysów i nauczyć się z nim żyć.
1. Przyjmowanie lekarstw uspokajających (w porozumieniu z lekarzem)
2. Gromadzenie pamiątek i odzieży po zmarłym
3. Wybudowanie zmarłemu pomnika lub wyjątkowej tablicy nagrobnej
4. Spisywanie wspomnień dotyczących zmarłego
5. Pozostawienie pokoju zmarłego w stanie nienaruszonym
6. Pisanie listów do zmarłego
7. Regularne odwiedzanie cmentarza
8. Manifestowanie smutku czarnym strojem
9. Ucieczka w pracę
10. Radykalna przemiana życia
11. Pisanie wierszy o zmarłym, a nawet wydanie pamiątkowego tomika dla przyjaciół
12. Pielęgnowanie pamięci o zmarłym - np. prowadzenie blogu o zmarłym
13. Palenie zniczy i "światełek pamięci" na wirtualnych cmentarzach
14. Rozmowy na forach lub czatach internetowych dla osób osieroconych
15. Prywatne spotkania z innymi osieroconymi
16. Udział w zorganizowanych grupach wsparcia dla osób osieroconych
17. Wyjazd w miejsce związane ze zmarłym
18. Wyjazd w miejsce niezwiązane ze zmarłym
19. Poszukiwanie odpowiedzi na podstawowe pytania egzystencjalne
20. Czytanie literatury o życiu pozagrobowym
21. Intensywne modlitwy za zmarłych
22. Psychologiczna terapia grupowa
23. Terapia indywidualna u psychologa lub psychiatry
24. Przewartościowanie życia
25. Zaangażowanie się w działalność wolontariatu lub prywatna pomoc innym
Należy mieć świadomość, że osieroceni żałobę przeżywają bardzo różnie. Rożne są też sposoby radzenia
sobie z tak wielkim bólem. Powyższa lista nie jest więc uniwersalnym lekarstwem na ból, a jedynie
zbiorem propozycji przygotowanym przez osoby, które tę trudną drogę już przeszły.
- Nie zamykajcie się sami ze swoimi przeżyciami, smutkiem i bólem. Pozwólcie sobie pomóc,
przyjmijcie pomoc od kogoś, kto ją oferuje. Nie bójcie się także sami prosić o pomoc i
wsparcie - macie do tego pełne prawo.
- Kiedy potrzebujecie - mówcie o swoich emocjach, wyrażajcie je, zwłaszcza, gdy widzicie i
czujecie, że ktoś chce was wysłuchać. Nie tłumcie ich w sobie, bo to wydłuży waszą żałobę.
- Kiedy czujecie się gotowi - mówcie o wydarzeniu i nie bójcie się tego, szczególnie, gdy widzicie,
że ktoś zachęca was do rozmowy i czujecie, że możecie mu zaufać.
- Jeżeli macie możliwość - skorzystajcie z grup wsparcia. W gronie osób o podobnych problemach
będzie wam łatwiej nauczyć się dalej żyć.
- Nie izolujcie się od dalszej rodziny, znajomych, sąsiadów. Im także jest trudno poradzić sobie
z tym trudnym wydarzeniem, bo nie wiedzą, jak rozmawiać i jak się zachowywać, czy dać wam czas
dla siebie, czy się zatroszczyć o was. Wychodźcie również sami z inicjatywą spotkań, jeżeli tylko
będziecie mieli na to siłę.
- Jeżeli chcecie pożegnać się ze zmarłym - poproście o czas dla siebie. Mówcie tej osobie co
chcecie, jeśli macie taką potrzebę, możecie do trumny włożyć list, pamiątkę itp.
- Jeżeli przyniesie wam to ulgę - skopcie pudło, rzućcie talerzem albo uderzajcie w worek
treningowy - to może wam pomóc w zmniejszeniu poziomu napięcia i negatywnych emocji.
- Nie bójcie się korzystać z pomocy profesjonalisty (lekarza pierwszego kontaktu, psychologa,
psychiatry, pracownika socjalnego), gdy nie potraficie sobie poradzić. On jest po to, by wam pomóc
przejść przez ten trudny czas, kiedy jest wam szczególnie ciężko.
Źródło: Krawczyk Joanna, www.psychotekst.pl